İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

İçindekiler

İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

İş sağlığı ve güvenliği (İSG), çalışanların iş ortamında maruz kalabilecekleri sağlık ve güvenlik risklerini önlemek amacıyla alınan sistematik önlemler bütünüdür. İSG; çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali içinde çalışmalarını sağlamayı hedefler.

İş sağlığı, çalışanların sağlık durumunu korumayı ve geliştirmeyi ifade ederken; iş güvenliği, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi amacıyla yapılan çalışmaları kapsar. Bu iki alan birlikte değerlendirildiğinde, hem çalışanlar hem de işverenler için güvenli ve sürdürülebilir bir iş ortamı yaratılmış olur.

İş Sağlığı ve Güvenliği Neden Önemlidir?

İSG sadece bir yasal zorunluluk değildir; aynı zamanda işletmelerin verimliliği, çalışan memnuniyeti ve toplum sağlığı açısından da büyük öneme sahiptir.

İSG'nin Sağladığı Faydalar:

• İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi
• Üretkenliğin ve çalışan bağlılığının artması
• Yasal yaptırımların ve tazminat davalarının önlenmesi
• İşyeri imajı ve kurumsal itibarda yükseliş
• Sigorta prim teşviklerinden yararlanma imkanı

İSG önlemleri alınmadığında ortaya çıkabilecek kazalar, sadece çalışanların hayatını değil, aynı zamanda işletmenin geleceğini de riske atar.

Türkiye’de İSG’nin Tarihçesi ve Gelişimi

Türkiye’de İSG kavramı sanayileşme süreciyle birlikte önem kazanmış, ancak kapsamlı yasal düzenlemeler özellikle 2000’li yıllardan sonra hız kazanmıştır.

Önemli Tarihsel Dönüm Noktaları:

• 1930: Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile sağlık önlemleri ilk kez tanımlandı.
• 1971: 1475 sayılı İş Kanunu ile bazı güvenlik tedbirleri zorunlu hale geldi.
• 2003: 4857 sayılı İş Kanunu yürürlüğe girdi.
• 2012: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kabul edildi.
• 2025: Dijitalleşme, uzaktan eğitim ve mobil sağlık hizmetleri öne çıktı.

6331 Sayılı Kanun ve Mevzuat Kapsamı

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işverenlere ve çalışanlara İSG uygulamaları konusunda detaylı yükümlülükler getirmektedir. Bu yasa, hem kamu hem de özel sektörde faaliyet gösteren tüm işyerleri için geçerlidir.

Kanunun Getirdiği Zorunluluklar:

• Risk değerlendirmesi yapmak
• Acil durum planları hazırlamak
• Çalışanlara işe giriş ve periyodik sağlık muayenesi yaptırmak
• İSG eğitimi vermek
• İSG uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirmek
• Kayıt tutmak ve raporlama yapmak

Bu yükümlülükler yerine getirilmediğinde ciddi idari para cezaları ve faaliyet durdurma riskleri doğar.

Temel Kavramlar: Tehlike, Risk ve Önlem

Tehlike:

İnsanların zarar görmesine neden olabilecek her türlü durum, madde veya koşuldur. Örneğin: kaygan zemin, yüksekten düşme riski, elektrik hattı gibi.

Risk:

Tehlikenin gerçekleşme olasılığı ile ortaya çıkacak zarar düzeyinin çarpımıdır. Riskler önlenebilir veya azaltılabilir.

Önlem:

Riskleri azaltmak veya ortadan kaldırmak için alınan mühendislik, organizasyonel ve bireysel tedbirlerdir. Örneğin: baret takmak, uyarı levhası koymak, eğitim vermek.

İSG Açısından İşveren ve Çalışan Sorumlulukları

İşverenin Yasal Sorumlulukları:

• Çalışanları koruyacak önlemleri almak
• Gerekli ekipmanı sağlamak
• Çalışanları eğitmek ve bilgilendirmek
• İş kazalarını kayıt altına almak
• İSG uzmanı ve hekimi görevlendirmek
• Risk değerlendirmesi ve acil durum planı hazırlamak

Çalışanın Sorumlulukları:

• İSG kurallarına uymak
• Kendi güvenliği kadar diğer çalışanların güvenliğini de düşünmek
• Koruyucu donanımları eksiksiz kullanmak
• Tehlikeli durumları yönetime bildirmek
• Eğitimlere aktif olarak katılmak

İSG Uzmanı, İş Yeri Hekimi ve OSGB Nedir?

İSG Uzmanı:

İş yerindeki riskleri analiz eden, önlem önerileri geliştiren ve yasal yükümlülükleri takip eden sertifikalı kişilerdir. A, B ve C sınıfı olmak üzere üç kademede lisanslanırlar.

İş Yeri Hekimi:

Çalışanların sağlık kontrollerini yapan, muayenelerini gerçekleştiren ve sağlıkla ilgili risklere karşı önlem öneren uzman doktorlardır.

OSGB:

Ortak Sağlık Güvenlik Birimi, işyerlerine dışarıdan İSG hizmeti sunan ve Çalışma Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlardır. SEM OSGB bu alanda hizmet veren yetkili bir kuruluştur.

İSG Uygulamalarında Zorunlu Süreçler

Risk Değerlendirmesi:

Tüm tehlikelerin belirlenerek risk seviyelerinin analiz edilmesidir. En az yılda bir kez güncellenmelidir.

Acil Durum Planı:

Yangın, deprem, sel gibi olaylara karşı tahliye, müdahale ve bilgilendirme planlarını içerir. Tüm çalışanlarca bilinmeli ve tatbikatla pekiştirilmelidir.

Sağlık Gözetimi:

İşe giriş, periyodik ve işe dönüş muayenelerini kapsar. Sağlık kayıtları düzenli tutulmalıdır.

İSG Eğitimi:

Çalışanların bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi ve iş kazalarına karşı hazırlıklı hale getirilmesi amacıyla yapılır. Her yıl en az bir kez verilmesi yasal zorunluluktur.

2025’te İSG ile İlgili Yeni Gelişmeler

2025 yılı itibarıyla İSG uygulamalarında dijitalleşme, entegrasyon ve mobil çözümler ön plana çıkmıştır.

Yeni Uygulamalar:

• İSG Katip sisteminde otomatik bildirim ve uyarılar
• Mobil sağlık taramalarının zorunlu hale gelmesi
• Sanal gerçeklik destekli İSG eğitimleri
• Risk analizlerinde yapay zeka destekli raporlar
• Denetimlerde elektronik arşiv zorunluluğu

Bu gelişmeler, özellikle orta ve büyük ölçekli firmalar için yeni sorumluluklar doğurmuştur.

SEM OSGB ile Güvenli Bir Gelecek

SEM OSGB, iş sağlığı ve güvenliği alanında 2015 yılından bu yana sektörde güven veren çözümler üretmektedir. Kurumlara özel planlama ile hem yasal zorunlulukları yerine getirmenizi sağlıyor hem de çalışanlarınızın güvenliğini garanti altına alıyoruz.

Hizmetlerimiz:

• Risk analizi ve değerlendirme
• Mobil sağlık taramaları
• İSG eğitimi ve bilinçlendirme seminerleri
• Denetim danışmanlığı
• Uzman ve hekim atamaları

İşletmenize özel İSG takvimi oluşturarak, denetimlere hazır, sürdürülebilir bir sistem kurmanıza yardımcı oluyoruz.

Sonuç: Sağlıklı Çalışan, Sürdürülebilir Şirket

İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, günümüzde yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda modern işletmeciliğin temel taşlarından biridir. Sağlıklı ve güvende olan çalışanlar; daha verimli, daha üretken ve daha motive olur.

İSG’ye yatırım yapmak; şirket kültürünü güçlendirmek, iş gücü verimliliğini artırmak ve uzun vadede kurumsal başarıyı garantilemek demektir.

SEM OSGB olarak, bu yolda sizin yanınızdayız.
İSG çözümlerinde güvenilir ortağınız olmak için buradayız.